Edukacja domowa
Edukacja domowa (homeschooling) to nauczanie dzieci poza systemem edukacji szkolnej. Przekazywaniem wiedzy i wsparciem w nauce zajmują się sami rodzice ucznia oraz osoby przez nich wyznaczone.
Nauczanie domowe staje się coraz popularniejszym wyborem rodziców. W ciągu zaledwie ośmiu lat liczba dzieci kształcących się w ten sposób wzrosła dziesięciokrotnie. Dziś prawie 20 tysięcy uczniów korzysta z tej możliwości zdobywania szkolnej wiedzy[1]. Nie jest to jednak nowy koncept. Przyjrzyjmy się rozwojowi edukacji domowej na przestrzeni wieków.
Spis treści:
- Edukacja domowa – historia i współczesność
- Edukacja domowa – dla kogo?
- Jak rozpocząć edukację domową?
- Edukacja domowa – wady i zalety
Edukacja domowa – historia i współczesność
Edukacja domowa, czyli kształcenie dzieci przez rodziców poza systemem szkolnym, to najstarszy sposób edukacji. Od tysięcy lat ludzie, kierując się instynktem, przekazywali potomstwu nabytą wiedzę, umiejętności oraz obyczaje. Genetyczna potrzeba uczenia się pozwoliła na rozwój całego gatunku ludzkiego, a zdobywanie wiedzy od starszych oraz późniejsze jej przekazywanie stało się naturalnym cyklem życia człowieka.
Historia edukacji domowej
Antyczne podejście do edukacji
Profesor Krzysztof Jakubiak[2] zwraca uwagę, że przez stulecia w Europie i Polsce nauczanie domowe było traktowane jako równoległa do szkolnej forma edukacji. W starożytnej Grecji, gdzie nacisk kładziono na nauczanie publiczne, edukacja domowa nie cieszyła się dużym uznaniem. Plutarch (starogrecki pisarz) w swoim dziele „Wychowanie dzieci” zwracał uwagę na odpowiedzialność ojca za edukację syna. Pisał tam o konieczności kontrolowania postępów w nauce i odpowiedzianym wyborze nauczyciela dla dziecka. W starożytnym Rzymie – tak jak i w późniejszej średniowiecznej Europie, edukacja domowa oraz publiczna działały niezależnie, obok siebie[3].
Dylematy renesansu
Okres renesansu to czas, w którym zaczęto zwracać większą uwagę na proces kształcenia dzieci. Z jednej strony wzrosło zainteresowanie edukacją domową, z drugiej zaś zaczęto dyskutować nad systemowym podejściem do przekazywania wiedzy. Mikołaj Rej, Andrzej Frycz-Modrzewski oraz Hieronim Bieliński pisali o fundamentalnej roli rodziny w wychowaniu młodego człowieka. Zwracali jednak uwagę, że wraz z wiekiem dziecko powinno rozpocząć proces edukacji szkolnej. Wielu badaczy podkreśla niewielki stan współczesnej wiedzy dotyczącej historycznych sposobów nauczania. Informacje czerpać możemy przede wszystkim z subiektywnych pamiętników lub korespondencji, które nie dają pełnego obrazu edukacji sprzed lat.
Szkolne ławy reformacji
Reformacja oraz późniejsza kontrreformacja kładły duży nacisk na nauczanie w ramach struktur szkolnych – takie rozwiązanie pozwalało na kształcenie większej liczby uczniów przy jednoczesnym ograniczeniu kosztów i wydatków. Gwałtowna popularyzacja edukacji szkolnej nie zahamowała jednak rozwoju nauczania domowego. W najbogatszych rodzinach w dalszym ciągu decydowano się na kształcenie potomstwa przez prywatnych nauczycieli oraz guwernerów. Wybitni europejscy myśliciele XVII wieku krytykowali szkolnictwo zakonne, zachęcając do kształcenia dzieci w ramach nauczania domowego.
Edukacja pod zaborami
Wbrew obiegowej opinii, XIX wiek w polskiej edukacji to czas nie tylko rusyfikacji i germanizacji w szkołach zaborców, ale także rozwoju kształcenia domowego – zarówno tego tajnego, jak i całkowicie jawnego. Nauczanie poza systemem oświaty nie ograniczało się wyłącznie do przekazywania wiedzy z zakazanych przez zaborców przedmiotów. Jego celem było przede wszystkim przygotowanie młodzieży do rozpoczęcia kształcenia w szkołach publicznych (chłopcy) lub w przygotowanych pensjach prywatnych (dziewczęta). Druga połowa XIX wieku jest okresem gwałtownego rozwoju nauczania domowego. To właśnie wtedy powstała nowoczesna „teoria edukacji domowej”, a w odpowiedzi na potrzeby rodziców pojawiły się podręczniki i poradniki o tematyce pedagogicznej. Z czasem stworzono także wytyczne co do kompetencji, które powinni posiadać nauczyciele – zaczęto weryfikować je przy pomocy egzaminów kwalifikacyjnych oraz świadectw nienagannej moralności.
Po I wojnie światowej
7 lutego 1919 roku władze odrodzonej Polski wydały dekret o obowiązkowej edukacji w zakresie szkoły powszechnej. Co warte podkreślenia, w dokumencie wskazano na obowiązek zdobycia wykształcenia, nie zaś uczęszczania do publicznej placówki – pozwolono tym samym na domowe kształcenie dzieci. Po zakończeniu II wojny światowej, wraz ze zmianą ustroju, zakazano kształcenia pozaszkolnego. Co prawda do roku 1956 przymykano oko na kształcenie domowe, jednak Dekret o obowiązku szkolnym całkowicie ograniczył taką możliwość.
Nauczanie domowe obecnie – ustawa i statystyki
W roku 1991 minister edukacji narodowej Robert Głębocki przywrócił możliwość kształcenia pozaszkolnego. Sama ustawa regulująca kwestię edukacji domowej od tamtego czasu była często nowelizowana i zmieniana. Obecnie zasady edukacji domowej regulowane są na podstawie Ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2020 r., poz. 910, z późn. zm.). O tym, jak w oparciu o aktualne przepisy rozpocząć wraz ze swoim dzieckiem nauczanie domowe, przeczytasz poniżej.
Poniżej prezentujemy liczbę uczniów w nauczaniu domowym w roku szkolnym 2021/2022 (stan na dzień 6 lutego 2022, udostępnione 21 czerwca 2022).
Źródło: Otwarte dane
Jak wygląda edukacja domowa w innych krajach?
Liderami w zakresie homeschoolingu są przede wszystkim kraje anglosaskie. W Stanach Zjednoczonych w domu uczy się około 2,5 miliona dzieci – nauczanie domowe legalne jest tam we wszystkich stanach. W Wielkiej Brytanii w trybie edukacji domowej kształci się obecnie około 130 tysięcy dzieci. Wzrost zainteresowania nauczaniem domowym widoczny jest w większości państw świata, niezależnie od szerokości geograficznej. Szacuje się, że w krajach takich jak np. Francja, Węgry, Japonia, Kenia, Meksyk, Tajlandia czy Rosja liczba dzieci uczonych domowo wzrastać będzie od 2 do 8 procent rocznie.
Edukacja domowa – dla kogo?
Edukacja domowa to pewna filozofia wychowania związana z odejściem od sztywnych ram sformalizowanego sytemu edukacji, a skupieniem się na potrzebach, zainteresowaniach czy celach dziecka. Od jakiego etapu edukacji można przejść na nauczanie domowe?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami w trybie edukacji domowej kształcić mogą się uczniowie w każdym wieku. Nauczanie domowe rozpocząć można już na etapie przedszkola, a jego zwieńczeniem może być egzamin maturalny kończący szkołę średnią. Warto pamiętać, że rodzic chcący kształcić w ten sposób nie potrzebuje żadnych uprawnień lub certyfikatów.
Zeszłoroczna zmiana przepisów zniosła też obowiązek przedłożenia opinii o dziecku z publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej oraz konieczność zapisania ucznia do placówki w województwie zamieszkania.
Indywidualne nauczanie a edukacja domowa
Wbrew obiegowej opinii wielu rodziców nauczanie domowe nie jest tym samym co indywidualny tok nauczania. Ten drugi przeznaczony jest dla uczniów, którzy z różnych względów nie mogą uczęszczać na standardowe zajęcia szkolne.
Edukacja w trybie pozaszkolnym pozwala jednak na bardzo zindywidualizowane podejście do ucznia, dostosowanie trybu zdobywania wiedzy do charakteru i osobowości dziecka. Świetnie odnajdą się w nim uczniowie o szczególnych potrzebach kształcenia, wymagający indywidualnego podejścia i większej uwagi nauczyciela. Zorganizowana w odpowiedni sposób edukacja domowa będzie więc dobrą formą kształcenia dla każdego młodego człowieka.
Rola rodzica w edukacji domowej
Homeschooling – oprócz sposobu zdobywania przez dziecko wiedzy, jest także pewnym stylem życia. Rodzic chcący kształcić swoje dziecko w domu poświęca na to dużo czasu (i energii). Musi być więc gotowy na znaczące ograniczenie swojej pracy zawodowej. Oczywiście edukacja domowa nie wyklucza możliwości rozwoju zawodowego rodziców, należy być jednak świadomym, że często wiąże się ona z koniecznością wprowadzenia zmian w pracy.
Nauczanie domowe to swoboda – zarówno w sposobie, jak i zakresie przekazywanych treści. Kształcone w domu dziecko musi realizować przewidzianą podstawę programową, jednak sposób przekazywania wiedzy pozwala na większą dowolność. Rodzice kształcący pozaszkolnie mają dużo większą możliwość przekazania ważnych dla nich wartości oraz światopoglądu. Samodzielnie decydują o treściach, które przyswaja domowy uczeń.
Duża grupa rodziców nauczanie domowe wybiera ze względów praktycznych. Wielu dorosłych coraz częściej decyduje się na zmiany zamieszkania lub ciągłe podróżowanie. Pandemia oraz gwałtowny rozwój pracy zdalnej jedynie spopularyzowały taki styl życia. Niedawna zmiana w przepisach dotyczących edukacji domowej pozwoliła na zapisanie ucznia kształcącego się w takim trybie do dowolnej szkoły na terenie całego kraju. Ograniczenia formalnie nie stoją więc na przeszkodzie do prowadzenia całą rodziną swobodnego, podróżniczego życia.
Czy możliwa jest edukacja domowa w liceum?
Możliwe jest prowadzenie edukacji domowej także na poziomie szkoły średniej. Ze względu na materiał i przygotowanie do egzaminu maturalnego może to być bardziej wymagające – zarówno od ucznia, jak i od rodzica, który podejmuje się nauczania w domu.
Szkoła średnia to okres wchodzenia młodego człowieka w dorosłość – egzamin maturalny zdają już przecież pełnoletni uczniowie. Dlatego – choć pomysł o edukacji domowej może wyjść od rodzica, to sama decyzja powinna być podjęta przez ucznia. Jeśli taka forma zdobywania wiedzy zostanie wybrana w sposób świadomy, nastolatek do obowiązków związanych z nauką w domu podejdzie w sposób dalece bardziej odpowiedzialny.
Rodzice, którzy często nie są już w stanie samodzielnie pomóc np. w przygotowaniu do egzaminu maturalnego na poziomie rozszerzonym, powinni zapewnić dziecku dostęp do materiałów edukacyjnych oraz wsparcie np. korepetytora. Młody człowiek, a pod koniec szkoły średniej już pełnoletni uczeń, w dużej mierze samodzielnie będzie organizował i planował swoją naukę. Rolą odpowiedzialnego rodzica powinno być udzielanie mu wsparcia, pomoc w ustaleniu priorytetów czy kontrola postępów. Poziom samodzielności w realizacji przewidzianego materiału w dużej mierze zależy jednak od indywidualnych zdolności i predyspozycji nastolatka. Rodzice powinni dostosowywać wsparcie i pomoc w organizacji nauki do indywidualnych potrzeb swojego dziecka.
Nastoletni uczniowie kształcący się w trybie domowym często angażują się w działalność społeczną, rozwijają się sportowo lub poświęcają się swoim pasjom. Swoboda dysponowania swoim czasem rozwija w nich odpowiedzialność i uczy prawdziwie życiowych kompetencji.
Jak rozpocząć edukację domową?
Zainteresowała Cię edukacja domowa, ale nie wiesz, jakie formalności należy dopełnić, aby rozpocząć nauczanie w domu? Przygotowaliśmy dla Ciebie poradnik, w którym zebrane są najważniejsze informacje dotyczące edukacji domowej.
Formalności w edukacji domowej
Aby rozpocząć edukację domową, należy zgłosić się do wybranej placówki jako szkoły macierzystej i przedłożyć dyrekcji wymagane dokumenty. Można to zrobić w dowolnym czasie, w trakcie lub przed rozpoczęciem roku szkolnego.
Na wydanie zgody na rozpoczęcie nauczania domowego decyzji dyrektor ma 30 dni. Należy pamiętać, że cała procedura jest bezpłatna. W przypadku braku wydania zezwolenia można odwołać się od decyzji dyrektora do kuratora oświaty. Jest na to miesiąc od wydania decyzji.
Po wydaniu zgody na nauczanie domowe nauczycielami dziecka mogą zostać rodzice lub opiekunowie prawni oraz inne wskazane przez nich osoby. Co ważne, osoby odpowiedzialne za nauczanie domowe nie muszą kończyć studiów ani kursów pedagogicznych.
Edukację domową pobierać może dziecko zapisane zarówno do szkoły publicznej, jak i niepublicznej na terenie całej Polski. Warto pamiętać, że istnieją placówki niepubliczne, które specjalizują się w udzielaniu wsparcia rodzicom dzieci w edukacji domowej. Warto poszukać tego typu szkoły i rozważyć zapisanie do niej swojego dziecka.
Jakie dokumenty należy przygotować?
Do rozpoczęcia ze swoim dzieckiem nauczania w formie edukacji domowej potrzebne są trzy dokumenty:
- wniosek o zezwolenie na edukację domową – o jego wzór możesz poprosić szkołę, możesz też napisać go samodzielnie;
- oświadczenie, w którym należy zagwarantować dziecku warunki do realizacji podstawy programowej;
- zobowiązanie rodzica bądź prawnego opiekuna, że dziecko będzie przystępowało do corocznych egzaminów klasyfikacyjnych.
Niedawna zmiana w przepisach dotyczących kształcenia domowego zniosła obowiązek uzyskania opinii z poradni psychologiczno-pedagogicznej.
Czy zgoda na nauczanie domowe może zostać cofnięta?
Tak, nauczanie domowe może zostać przerwane w kilku przypadkach:
- na wniosek rodziców (opiekunów prawnych),
- jeśli uczeń z przyczyn nieusprawiedliwionych nie przystąpi do egzaminu lub nie zda egzaminów klasyfikacyjnych,
- jeśli pozwolenie wydane zostało niezgodnie z obowiązującymi przepisami.
Rezygnując samodzielnie z edukacji domowej należy pamiętać o zapewnieniu dziecku ciągłości nauczania (zgodnie z obowiązkiem ustawowym), a więc zadbać o zapisanie dziecka do placówki – publicznej lub niepublicznej.
Co zapewnia szkoła macierzysta?
Szkoła, której dyrektor wydał zgodę na nauczanie domowe dziecka, powinna zapewnić bezpłatny dostęp do podręczników. Rodzice oraz uczeń mają też prawo do udziału w konsultacjach pozwalających na przygotowanie do zaliczenia egzaminów klasyfikacyjnych.
Szkoła macierzysta wydaje także świadectwa – oceny uzyskiwane są na podstawie corocznych egzaminów klasyfikacyjnych. Za ich organizację odpowiada dyrektor, który wydał zgodę na edukację domową dziecka. Na wniosek rodzica szkoła macierzysta wydaje również legitymacje szkolne.
Uczeń powinien mieć też możliwość uczestnictwa w organizowanych przez placówkę zajęciach dodatkowych takich jak: dodatkowy język nowożytny (inny niż nauczany w ramach edukacji obowiązkowej), zajęcia rewalidacyjne dla uczniów z niepełnosprawnością, psychologiczno-pedagogiczne czy rozwijające zainteresowania i uzdolnienia dziecka. O organizowane w szkole zajęcia dodatkowe warto zapytać dyrektora placówki.
Egzaminy i świadectwa w edukacji domowej
Obowiązkiem ucznia realizującego podstawę programową w domu jest coroczne przystąpienie (i zaliczenie) egzaminu klasyfikacyjnego. Zakres egzaminów ustala się ze szkołą w oparciu o podstawę programową przewidzianą na dany etap edukacyjny (klasy I-III, IV-VIII szkoły podstawowej oraz szkoła ponadpodstawowa).
Za organizację egzaminów odpowiada dyrektor, który wydał zgodę na edukację domową dziecka. Coroczne egzaminy przeprowadza się przed zakończeniem roku szkolnego, w formie ustnej oraz pisemnej. Wiedzę i umiejętności ucznia sprawdza komisja powołana przez dyrektora szkoły. W jej skład wchodzą nauczyciele realizujący dany przedmiot oraz przewodniczący komisji (dyrektor lub inny wyznaczony nauczyciel). To właśnie z przewodniczącym komisji, uczniowie wraz z rodzicami ustalają liczbę zajęć edukacyjnych, z których w ciągu jednego dnia przeprowadzone zostaną egzaminy. W przypadku niezdania lub nieprzystąpienia (z przyczyn nieusprawiedliwionych) do jednego z egzaminów dyrektor szkoły cofa zgodę na kształcenie w trybie domowym.
Na podstawie egzaminów klasyfikacyjnych wystawiane są oceny na świadectwie ukończenia klasy. Nie ma na nim ocen z zachowania i przedmiotów takich jak: muzyka, plastyka, technika oraz WF.
Edukacja domowa – wady i zalety
Decyzja o kształceniu dziecka poza systemem edukacji szkolnej powinna być dobrze przemyślana. Edukacja domowa to duża odpowiedzialność, warto więc rozważyć jej wady i zalety.
Jakie są zalety edukacji domowej?
Indywidualne podejście.
Kształcenie dziecka w domu, przy zaangażowaniu rodziców oraz prywatnych nauczycieli to przede wszystkim nauka dostosowana do indywidualnych potrzeb dziecka. Polski system oświaty od lat jest przeciążony, a w trzydziestoosobowych klasach nawet najbardziej zaangażowanemu nauczycielowi trudno poświęcić każdemu z uczniów odpowiednio dużo uwagi. Dość powszechnym zjawiskiem staje się równanie poziomu całej grupy do pewnej ustalonej klasowej średniej. Nie ma przy tym czasu i możliwości na odpowiednie zindywidualizowanie procesu w zależności od zainteresowań, umiejętności i szybkości uczenia się dziecka.
Tworzenie więzi.
Kształcenie w trybie domowym pozwala na stworzenie silnej relacji pomiędzy dzieckiem a rodzicem. Codzienne, wspólne spędzanie czasu wzmacnia więzi rodzinne.
Odpowiednie tempo i styl nauki.
Rodzic skoncentrowany na swoim dziecku, obserwujący na bieżąco jego rozwój i postępy w nauce ma możliwość dostosowania procesu do dziecka. Z pewnością edukacja domowa pozwala na lepszy wybór tempa nauki, odpowiedni dla konkretnego ucznia. Można poświęcić więcej czasu tym zagadnieniom, które sprawiają trudność, a w przypadku tych, których nauka przychodzi łatwo – rozszerzyć zakres materiału.
Swobodny dobór podręczników i pomocy edukacyjnych.
Indywidualne podejście do kwestii edukacji pozwala także na dostosowanie materiałów do potrzeb i zainteresowań dziecka. Nie trzeba uczyć się z narzuconego odgórnie podręcznika. Rodzic sam może wybrać rodzaj materiałów, np. korzystać z platform edukacyjnych czy subskrypcji materiałów.
Nauka poza murami.
Edukacja skupiona na potrzebach oraz możliwościach dziecka pozwala także na realizację programu w sposób trudny do osiągnięcia w szkole konwencjonalnej. Podczas domowej lekcji przyrody można wyjść na spacer do lasu, a rozdział w podręczniku do historii to świetna inspiracja do odwiedzenia lokalnego muzeum.
Mniej stresu.
Edukacja domowa to także mniej presji i stresu dla młodego człowieka. Jedyną formalnością związaną z takim kształceniem jest coroczny egzamin klasyfikacyjny, którego zaliczenie jest obowiązkiem ucznia. Dziecko kształcone w domu nie zna stresu związanego z ciągłym podleganiu ocenie. Nie boi się niezapowiedzianych kartkówek czy trudnych sprawdzianów. Badania pokazują, że tego typu „szkolne codzienności” nie są potrzebne do osiągania dobrych wyników w nauce. Uczniowie kształceni domowo osiągają średnio wyższe od ich rówieśników wyniki w nauce.
Rozwój zainteresowań.
Nauka poza trybem szkolnym to także więcej czasu wolnego, który przeznaczyć można na rozwój pasji dziecka. To naturalne, że ciekawość młodego człowieka często wykracza poza sztywne ramy programu nauczania. Edukacja domowa pozwala na swobodny rozwój zainteresowań dziecka. Dzień nauki w domu trwa zazwyczaj dużo krócej niż przeciętny czas spędzony w szkole. W komfortowych warunkach, pod indywidualną opieką rodzica lub nauczyciela, dziecko dużo szybciej przyswaja przekazywaną wiedzę. Co ważne, nie traci także czasu na codzienne dojazdy do szkoły.
Elastyczny czas nauki.
Brak wyraźnych ram roku szkolnego i tradycyjnych wakacji sprawia, że nauka (mniej lub bardziej intensywna) trwa całe dwanaście miesięcy. Zatarciu ulega linia pomiędzy nauką a czasem wolnym, przez co uczeń swobodniej i chętniej zdobywa wiedzę we własnym zakresie i odkrywa otaczający go świat – budując przy tym prawdziwe, życiowe kompetencje.
Zaangażowanie społeczne.
Dzieci nauczane w domu częściej od swoich rówieśników angażują się w działalność społeczną. Chęć socjalizacji i zwiększona ilość wolnego czasu przekładają się na zainteresowanie działaniami społecznymi i wolontariatem. To ważne, żeby rodzice już od najmłodszych lat angażowali swoje dzieci w działalność społeczną – najlepiej, żeby sami byli dla nich w tym zakresie dobrym przykładem.
Czy edukacja domowa ma wady?
Duża odpowiedzialność rodzica.
Edukacja domowa to odpowiedzialność i obowiązek, który wymaga od rodzica sporego zaangażowania. Należy pamiętać, że rodzic, który poświęca swój czas na pozaszkolne kształcenie dziecka nierzadko musi znacząco ograniczyć swoją działalność zawodową. Istotną pomoc mogą stanowić nowoczesne platformy edukacyjne, wspierające nauczanie w domu.
Dodatkowy obowiązek może wiązać się z większym stresem.
Dla części rodziców bezpośrednia odpowiedzialność za edukację dziecka może wywoływać napięcie. Przed podjęciem decyzji o nauczaniu domowym osoba decydująca się na taki tryb powinna dowiedzieć się jak najwięcej o nowych obowiązkach i zdecydować, czy jest gotowa na tego typu obciążenie.
Konieczność dokształcania się rodzica.
Może się okazać, że wiedza rodzica – zwłaszcza na późniejszych etapach edukacji, jest niewystarczająca. Zwłaszcza, że do prowadzenia edukacji domowej nie są wymagane studia i uprawnienia pedagogiczne. Przed rozpoczęciem takiego typu edukacji warto dokształcić się w obszarze technik i sposobów nauczania. Kurs może być dla rodzica dobrym wprowadzeniem do tematu. Sprawdź ofertę kursów Międzynarodowego Instytutu Montessori.
Nauczanie domowe może powodować koszty
– zwłaszcza na późniejszych etapach edukacji. Materiał z zakresu szkoły podstawowej dla większości z rodziców nie powinien stanowić problemu – mają wystarczającą wiedzę, by nauczać go samodzielnie. W przypadku uczniów starszych, będących już na etapie edukacji średniej, często potrzebne będzie wsparcie prywatnego nauczyciela lub korepetytora. Grupy rodziców, którzy kształcą swoje dzieci w trybie domowym, często decydują się na organizację wspólnych lekcji.
Brak kontaktu z rówieśnikami.
Krytycy edukacji pozaszkolnej często zwracają uwagę na zagrożenia związane z brakiem kontaktu dziecka z rówieśnikami. Rodzic decydujący się na taki tryb nauki musi zwrócić szczególną uwagę na socjalizacyjny aspekt rozwoju syna lub córki. Należy zadbać o to, żeby dziecko miało regularny kontakt z innymi osobami w podobnym wieku. Warto zdecydować się więc na zajęcia dodatkowe, które nie tylko rozwiną zainteresowania, ale także pozwolą spędzić czas wśród rówieśników.
Czy edukacja domowa to rozwiązanie dla każdego?
Kształcenie dziecka w trybie edukacji domowej ma wiele zalet i może mieć bardzo dobry wpływ na jego rozwój. Należy jednak pamiętać, że nie jest to rozwiązanie idealne dla każdego z rodziców oraz uczniów. Decyzja o nauczaniu domowym powinna być świadoma oraz przemyślana, a przy jej podejmowaniu zawsze powinniśmy kierować się dobrem dziecka oraz całej rodziny.
[2] K. Jakubiak, Polskie tradycje edukacji domowej, „Studia Paedagogica Ignatiana” 2017, nr 20/3.
[3] M. Racewicz, Historyczne korzenie edukacji domowej na świecie i w Polsce, „Rozprawy Społeczne” 2021, Tom 15 nr 3.
